Yargı paketinden yeni baskılar çıktı: Kısa süreli hapis cezalarında da cezaevi yolu

AKP'nin Meclis'e sunduğu yeni kanun teklifinde infaz sistemine yönelik düzenlemeler yer alıyor. 'Düşünce suçu'ndan mahkum olan, ancak ceza süresi itibariyle cezaevine girmeden infazı yapılan birçok kişiye de cezaevi yolu görünecek.

Tarafsız Haber - Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulan yeni yasa teklifi, icra ve iflas hukukundan ceza infazına, noterlik disiplininden internet yayınlarına kadar birçok alanda önemli düzenlemeler getiriyor. Teklifin gerekçesinde, genel olarak temel hak ve özgürlüklerin korunması, yargı bağımsızlığının güçlendirilmesi ve hukuki güvenliğin artırılması hedeflenerek hazırlandığı ileri sürüldü. Ancak özellikle kısa süreli hapis cezalarında, cezanın onda birinin fiilen cezaevinde geçirilmesine ilişkin düzenleme nedeniyle 'düşünce suçu'ndan mahkum olan, ancak ceza süresi itibariyle cezaevine girmeden infazı yapılan birçok kişiye de cezaevi yolu görünecek. Parasal sınırlara yeni düzenleme Teklifle birlikte, icra ve iflas hukuku ile idari yargılamada istinaf ve temyiz sınırlarının belirlenmesinde, hüküm tarihi yerine davanın açıldığı veya şikayet başvurusunun yapıldığı tarih esas alınacak. Bu düzenleme, enflasyon gibi ekonomik faktörlerin dava tarafları üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmayı ve hukuki güvenliği sağlamayı amaçlıyor. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda da benzer bir değişiklikle, istinaf ve temyiz başvurularında parasal sınırların belirlenmesinde davanın açıldığı tarih esas alınacak. Noterlik Kanunu'nda disiplin cezalarına netlik ayarı Noterlik Kanunu'nda yapılan köklü değişikliklerle, disiplin cezalarının belirlenmesinde "ölçülülük" ve "hukuki güvence" ilkeleri ön plana çıkarılıyor.. Anayasa Mahkemesi'nin ilgili maddeleri iptal etmesi üzerine hazırlanan yeni metinle, disiplinsizlik halleri ve uygulanacak cezalar (uyarma, kınama, para cezası, geçici görevden uzaklaştırma ve meslekten çıkarma) daha sistematik bir şekilde tanımlanıyor. Ayrıca, bir üst veya alt derece disiplin cezası verilmesi şartları ve zamanaşımı süreleri de belirleniyor. Tekrar eden fiillerde daha ağır, olumlu sicil hallerinde ise daha hafif cezalar öngörülüyor. Ceza Kanunu’na ayar: Caydırıcılık artırılıyor Türk Ceza Kanunu'nda suça teşebbüs, kasten yaralama ve tehdit gibi suçlara yönelik cezalar artırılıyor. Suça teşebbüste hapis cezalarının alt ve üst sınırları yükseltilirken, kasten yaralama suçunun temel cezası da 1 yıl 6 aydan başlayacak şekilde artırılıyor. Özellikle basit tıbbi müdahaleyle giderilebilecek fiillerde ve kadına karşı işlenmesi halinde alt sınır yükseltiliyor. Tehdit suçunda malvarlığına yönelik tehditlerde hapis cezasının alt sınırı bir aydan iki aya çıkarılırken, nitelikli tehdit hallerinde üst sınır 7 yıla kadar yükseltiliyor. Genel güvenliği kasten tehlikeye sokan fiillere yönelik cezalar da artırılıyor. Ses ve gaz fişeği atabilen silahlar (kurusıkı tabanca) da bu kapsamda değerlendirilirken, toplu bulunulan yerlerde bu fiilin işlenmesi halinde ceza ağırlaştırılacak. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun cezası artırılırken, özellikle alkol veya uyuşturucu etkisiyle araç kullananlara yönelik cezalar ağırlaştırılıyor. Yol kesme ve ulaşım araçlarının hareketini engelleme fiilleri de daha etkin şekilde cezalandırılacak. Cebir ve tehdit suçun unsuru olmaktan çıkarılarak, hukuka aykırı her türlü yol kesme, araç durdurma, kaçırma veya alıkoyma eylemleri suç sayılacak. Bu suçlar işlenirken başka bir suç da işlenirse, faile her iki suçtan ayrı ayrı ceza verileceği belirtiliyor.  Çocuk ceza infaz sistemi düzenlemeleri Çocuk hükümlülerin cezalarının infazında yeni bir geçiş süreci öngörülüyor. Cezalarına önce çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında başlanacak, ardından iyi hal değerlendirmesi sonucuna göre çocuk eğitimevlerine gönderilmeleri sağlanacak. Kasıtlı suçlarda 3 yıl, taksirli suçlarda 5 yıl veya daha az ceza alan çocuklar doğrudan eğitimevlerinde kalabilecek. Kısa süreli hapis cezalarına cezaevi yolu Denetimli serbestlikten yararlanmak isteyen hükümlülerin, koşullu salıverilme tarihine kadar olan sürenin en az onda birini ceza infaz kurumunda geçirmesi zorunlu hale getiriliyor ve bu sürenin beş günden az olamayacağı hüküm altına alınıyor. Bu düzenleme, cezanın caydırıcılığını ve infazın etkinliğini artırmayı amaçlıyor. Mükerrirlere de koşullu salıverme imkanı İkinci defa tekerrür hükümleri uygulanan hükümlülere de koşullu salıverilme imkanı tanınıyor. Süreli hapis cezaları için koşullu salıverilme oranı dörtte üç olarak uygulanacak. Hükümlünün iyi hal değerlendirmesi bu durumda da önemli bir kriter olacak. Geceleyin ve hafta sonu infaz sınırları da yeniden belirleniyor. Kasten işlenen suçlarda 3 yıl, taksirli suçlarda 5 yıl olarak belirlenen bu infaz usulü, cezaevinin uygun görmesi halinde hafta içi de uygulanabilecek. Ayrıca, konutta infazın kapsamı genişletilerek özel infaz usulüne tabi hükümlülerin denetimli serbestlikten yararlanmasına imkan tanınıyor. Bu düzenlemeler özellikle kadınlar ve çocuklar lehine geliştirilmiş durumda. İnternet yayınlarına düzenleme İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da da Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda değişiklikler yapılıyor. "İçeriğin çıkarılması" tanımı, içeriklerin internet ortamından çıkarılması şeklinde güncelleniyor. "Uyarı yöntemi" tanımı da netleştirilerek, ihlalin ilk bakışta anlaşıldığı durumlarda BTK veya ilgili kişilerce doğrudan içerik veya yer sağlayıcıya bildirim yapılabileceği düzenleniyor. Sosyal medya devlerine “içerik çıkarma” baskısı Kişilik haklarının ihlali iddiasıyla sulh ceza hakimliğine başvuru imkanı tanınıyor. İhlalin ilk bakışta anlaşıldığı durumlarda 24 saat içinde içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilebilecek. Kararlara itiraz yolu açık tutulurken, hakim veya merciin tarafları dinlemesi mümkün kılınıyor. Ayrıca, Türkiye'den günlük erişimi on milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıların, içeriğin çıkarılması kararlarına uymaması halinde internet trafiği bant genişliğinin daraltılması gibi yaptırımlar getiriliyor.   Diğer düzenlemeler Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'da iş sözleşmelerinde hukuk seçimine dair düzenleme yapılıyor. Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı doğrultusunda, hukuk seçimi yapılmış olsa dahi, hakimin takdiriyle sözleşmeyle daha sıkı ilişkili olan hukukun uygulanabilmesine imkan tanınıyor. Ancak çalışma süresi, tatil, izin gibi işin yapıldığı sırada uygulanmak zorunda olan hususlarda işin yapıldığı yer hukuku geçerli olacak. Hakimler ve Savcılar Kurulu Kanunu'nda yapılan değişiklikle, Yargıtay ve Danıştay'dan Kurul üyeliğine seçilenlerin, yüksek mahkemeye döndüklerinde Kurulda geçirdikleri sürenin görev süresinden sayılmaması düzenleniyor. Ayrıca, görev süresi sona eren Kurul üyelerinden adli yargıdan gelenlerin Yargıtay'a, idari yargıdan gelenlerin ise Danıştay'a boş kadro şartı aranmaksızın atanması ve boş kadro yoksa ilk boşalan kadroya öncelikli olarak yerleştirilmeleri hükme bağlanıyor. Bu düzenlemeyle, Kurul üyeliği görevinin önemine uygun bir statü güvenliği sağlanması hedefleniyor.